โครงการบูรณะเรือนไม้เก่าริมแม่น้ำแม่กลองอายุ 120 ปี เพื่อเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
Location: อ.แม่กลอง จ.สมุทรสงคราม
Area: 800 Sq.m.
Scope of work: Architectural Design 2020, Landscape Design 2020
Photographer: สมุทรสงคราม เช็คอินกินเที่ยวเมือง3น้ำ , สุธา คาเฟ่
Progress: Completed
Heritage Stories
เร็ว-Way! แม่กลอง เป็นโครงการที่นำลมหายใจใหม่มาสู่เรือนรับรองไม้สองชั้นอันเก่าแก่อายุนับร้อยปี ในสมัยรัชกาลที่ 6 (พ.ศ.2464-2568)
เรือนไม้แห่งนี้ทรงคุณค่าทั้งทางรูปแบบสถาปัตยกรรมและเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์การสร้างรถไฟสายแม่กลอง-บ้านแหลม (ท่าฉลอม) ด้วยตระหนักถึงคุณค่าอันเป็นเอกลักษณ์ สถาปนิกสรรค์สยามได้เข้ามาปรับปรุงอาคารแห่งนี้ให้เป็นโครงการพัฒนาพื้นที่เชิงอนุรักษ์ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2562
โครงการตั้งอยู่ในทำเลที่โดดเด่นบริเวณปลายทางรถไฟแม่กลองและริมแม่น้ำแม่กลอง ซึ่งอยู่ติดกับชุมชนที่ยังขาดแคลนพื้นที่ส่วนกลางสำหรับจัดกิจกรรมร่วมกันของคนในชุมชน จึงเกิดแนวคิดที่จะสร้าง Community Space & Market ตลาดรถไฟริมน้ำ "เร็วเวย์-แม่กลอง" ขึ้น ภายในบริเวณที่ตั้งของเรือนไม้ที่ได้รับการอนุรักษ์แห่งนี้
สถาปนิกได้ออกแบบพื้นที่ใช้สอยทั้งหมด 800 ตารางเมตร โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมกิจกรรมร่วมกันของคนในชุมชน บนเรือนไม้ชั้นบนถูกปรับปรุงให้เป็นพื้นที่ร้านค้า ปัจจุบันคือ #สุธาคาเฟ่ ส่วนบริเวณใต้ถุนเรือนมีพื้นที่สำหรับจัดแสดงนิทรรศการผลงานศิลปะ หรือเป็นเวทีสำหรับจัดการแสดงดนตรีของเยาชนในชุมชน
การวางผังบริเวณในโครงการ มีการเพิ่มสิ่งอำนวยความสะดวกที่จำเป็น เช่น ห้องน้ำสาธารณะ และไฟส่องสว่าง พร้อมทั้งแบ่งโซนพื้นที่สำหรับให้เช่าร้านค้าในรูปแบบตลาดรถไฟ เพื่อเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สามารถสร้างรายได้ และช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของคนในชุมชน นอกจากนี้ยังเป็นสวนสาธารณะสำหรับพักผ่อนหย่อนใจอีกด้วย
นักท่องเที่ยวสามารถรับชมทัศนียภาพที่สวยงามริมแม่น้ำแม่กลอง โดยเข้าถึงโครงการได้ง่ายจากชานชาลา สถานีแม่กลอง ซึ่งเป็นสถานีปลายทางของเส้นทางรถไฟสายสั้นๆ เพียง 31 กม. เริ่มต้นจากบ้านแหลม จังหวัดสมุทรสาคร โดยระหว่างทางผ่านตลาดรถไฟร่มหุบอันโด่งดัง และสิ้นสุดที่สถานีแม่กลอง จังหวัดสมุทรสงคราม เส้นทางรถไฟสายนี้จึงนับเป็นเส้นทางรถไฟท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมอย่างมาก ทั้งจากคนไทยและชาวต่างชาติ
ด้วยเหตุนี้ โครงการจึงสนับสนุนให้นักท่องเที่ยวเดินทางมาด้วยรถไฟ เพื่อสัมผัสประสบการณ์การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์อย่างแท้จริง และเพลิดเพลินกับวิถีชีวิตดั้งเดิมของชุมชนได้อย่างเต็มที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สำหรับผู้ที่ชื่นชอบการเดินทางด้วยรถไฟ และยังเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยลดการใช้รถยนต์ส่วนตัวอีกด้วย
โครงการ "เร็ว-Way! แม่กลอง" จึงไม่ใช่แค่การฟื้นฟูอาคารเก่าแก่ แต่เป็นการสร้างสรรค์พื้นที่ ที่เชื่อมโยงอดีตกับปัจจุบัน สัมผัสเสน่ห์ริมแม่น้ำแม่กลอง ต่อลมหายใจให้กับการเดินทางและวัฒนธรรม หล่อหลอมวิถีชีวิตชุมชนเข้ากับการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน
เร็ว-Way! Maeklong undertakes the revitalization of a venerable two-story wooden heritage building, which previously functioned as a reception house, dating back over a century to the reign of King Rama VI (B.E. 2464-2468)
This wooden structure represents a significant architectural piece, having been constructed concurrently with the establishment of the Bangkok-Maeklong railway line.
Recognizing its unique historical and architectural value, Sansiam Architects commenced this conservation-oriented development project in 2019.
The project is strategically positioned at the terminus of the Maeklong railway line and alongside the Maeklong River, adjacent to a community experiencing a deficit of communal and public green spaces for collective activities.
This context prompted the initiative to establish the 'Community Park & Market at the Riverside Railway' (เร็ว-Way! Maeklong) within the premises of this conserved wooden house.
The architects designed a total usable area encompassing 800 square meters. The upper floor of the wooden house was meticulously renovated into retail space, presently operating as #SuthaCafe, whereas the area beneath the structure provides a versatile venue suitable for art exhibitions or as a stage for youth music performances.
The site planning encompasses essential amenities such as public restrooms and illumination systems. Designated zones were established for retail operations in a railway market format, thereby constituting a tourist attraction capable of generating revenue and enhancing the community's quality of life. Furthermore, the area functions as a public park for leisure and recreational pursuits.
Visitors are afforded picturesque riverside views of the Maeklong River, with convenient access directly from Maeklong Station's platform. Maeklong Station serves as the terminus of a concise, 31-kilometer railway line, originating from Ban Laem in Samut Sakhon Province, traversing the renowned Maeklong Railway Market (Rom Hub Market), and concluding in Maeklong, Samut Songkhram Province. This railway line constitutes a highly frequented tourist route for both domestic and international visitors.
Consequently, the project advocates for tourist travel by rail, thereby providing an authentic conservation-oriented tourism experience and a comprehensive immersion into the community's traditional way of life. This approach is particularly appealing to railway travel enthusiasts and contributes to the reduction of private vehicle utilization.
Therefore, เร็ว-Way! Maeklong transcends mere architectural restoration; it represents the establishment of a space that intricately links the past with the present, seamlessly integrating community life with sustainable tourism.
Visitors are cordially invited to experience the unique charm of the Maeklong riverside and contribute to the simultaneous revitalization of travel and culture.
"บ้านนายฝรั่ง" เรือนรับรองเก่าเป็นสมบัติของชาวแม่กลอง และการรถไฟไทย
จากหลักฐานแผนที่ ทำให้สรุปได้ว่าเรือนไม้ริมน้ำหลังนี้มีอายุไม่ต่ำกว่า 104 ปี (2464-2568) แต่หากคาดเดาว่าอาคารนี้มีการใช้งานพร้อมกันกับการเปิดใช้งานของรถไฟสายบ้านแหลม - แม่กลอง จะสันนิษฐานได้ว่าเรือนนี้น่าจะมีอายุประมาณ 120 ปี
นอกจากเรือนริมน้ำหลังนี้จะมีอายุเก่าแก่แล้ว ยังปรากฏคุณค่าด้านสถาปัตยกรรมท้องถิ่นไทยในยุคสมัยรัชกาลที่ 6 ที่ไม่เคยถูกจดบันทึกและหาดูได้ยากเต็มที
ลักษณะสถาปัตยกรรมเป็นอาคารไม้รูปแบบตะวันตกผสมกับอาคารพื้นถิ่นแบบบังกะโล ที่นิยมสร้างกันในกลุ่มขุนนางข้าราชการ ผู้มีฐานะ บ้านพักหน่วยงานในยุคสมัยนั้น (สมัยปลายร.5-6) ตัวอย่างเช่น เรือนพักข้าราชการในพระราชวังสนามจันทร์ บ้านพักของรถไฟบริเวณมักกะสัน และสถานีรถไฟที่ร่วมยุคสมัยกัน เป็นต้น
ภาพ : กระบวนการทำงานอนุรักษ์ - บูรณะสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น